۱۳۶. جریمه...

یا خَیرَ حَبیبٍ وَ مَحبوب

عجله داشتم. باید به قطار بعدی می‌رسیدم. دوان دوان پیچیدم توی دالان. هیبت چند مامور کنترل که دقیقا ابتدای پیچ کمین کرده بودند چنان غافلگیرانه مرا ترساند  که جیغ کوتاهی کشیدم. نفس زنان کوله‌ام را گذاشتم روی زمین تا کارت مترو را در بیاورم بدهم کنترل کنند. تا کارت را از توی کیف محافظ در آوردم گفت: «برو». بدون کنترل. حدس زدم آن‌طور ترسیدنم باعث شد بگوید برو.

***

سیستم حمل و نقل ریلی فرانسه مامور کنترل بلیط دارد. بسته به نوع حمل نقل (داخل شهر و یا خارج شهر)، شرکت ریلی و شهر محل زندگی لباس‌هایشان فرق دارد. مامورین مترو پاریس (داخل ۵ منطقه) لباس‌هایشان سبز سپاهی است. گاهی هم با لباس شخصی هستند و یک بازوبند نارنجی که رویش نوشته  (RATP Contrôleur). پلیس هم در مواردی همراهی‌شان می‌کند.

بیشتر توی پیچ دالان‌ها و جایی که کسی نتواند از دور ببیندشان منتطر می‌مانند. چند نفری جلوی مسیر را می‌بندند و نمی‌گذارند کسی بدون کنترل رد شود. گاهی هم بی‌‌هوا توی یک ایستگاه وارد قطار می‌شوند و یکی یکی بلیط‌ها را چک می‌کنند. اگر لباس شخصی‌ها باشند بدون جلب توجه سوار می‌شوند و بعد از این‌ک یکی دو ایستگاه رد کردند بازوبندشان را در می‌آورند و می‌اندازند دور بازو. بعد هم دستگاه کنترل را می‌گیرند دستشان و یکی یکی سراغ مسافران می‌روند. 

لباس شخصی‌ها

 لباس سبزها

کسی که بلیط نداشته باشد را یک گوشه نگه می‌دارند و جریمه‌اش می‌کنند؛ یا نقدی یا با کارت بانکی یا بعد از گرفتن کارت شناسایی برگ جریمه تحویلت می‌دهند. مبلغ جریمه با توجه به زمان پرداخت (همان‌جا به مامور یا بعدا)، نوع ارتکاب ( نزدن کارت متر، یا نداشتن بلیط یا استفاده از کارت دیگری)  متفاوت است. مثلا اگر کسی بیلط نداشته یا از کارت دیگری استفاده کرده باشد جریمه ۵۰ یورو است. اگر همان جا پرداخت کردی که هیچ، وگرنه باید تا قبل ۷ یا ۲۰ روز به صورت اینترنتی یا تلفنی ۸۰ یورو پرداخت کنی (پرداخت قبل از ۷ روز شامل ۲۰ یورو تخفیف می‌شود). اگر از این مدت بگذرد و به ۶۰ روز برسد مبلغ جریمه به ۱۰۰ یورو می‌رسد و بعد از این مدت پرونده به خزانه‌داری منتقل می‌شود و اول به ۱۸۰ یورو و بعد از آن مرتب بیشتر می‌شود.

نمونه‌ای از جریمه (زمان، مکان، تاریخ، نام ایستگاه. دلیل جریمه)

جالب این است که کسانی که کارت مترو دارند و ماهانه ۷۵ یورو برای شارژ آن می‌پردازند هم اگر کارتشان را هنگام ورود به مترو نزنند جریمه می‌شوند: توی اتوبوس و تراموا پرداخت درجا ۵ یورو، بعدا ۳۵ یورو. در مترو و قطارهای دیگر ۳۵ یورو و پرداخت اینترنتی ۶۵ یورو.

این‌ها که بلیط ندارند یا پشت سر یک مسافر، چسبیده به او رد شده‌اند، یا از بالای میله‌ها رد شده یا هم توی اتوبوس و تراموا که مانع ندارند همین‌طوری سوار می‌شوند.

بلیط مترو، اتوبوس، قطار RER

کارت ماهانه یا هفتگی 

از موارد دیگر جریمه آمد و شد از دالانی است که مخصوص خروج یا ورود است. مثلا برای خروج از سکو از جایی بروی که محل ورود مسافر به ایستگاه است. وارد شدن به مترو از در خروجی. سیگار کشیدن داخل مترو و...

نوشته: کسی که از روی میله‌ها می‌پرد ممکن است گیر مامورین کنترل بیفتد.

این‌جا پاریس است...

۱۱۱.

درب مترو که باز شد سوار شد. قدی متوسط داشت. کمی خمیده بود. از پنجاه و پنج بیشتر داشت و یک روسری یا شال یا نمی‌دانم چه خاکستری رنگ دور سرش پیچیده بود؛ مرا یاد راهبه‌ها می‌انداخت. عینکی بود؛ شماره چشم‌هایش بالا نشان می‌داد؛ مثلا سه و نیم. موهایش کوتاه پسرانه بودند؛ جوگندمی. درب مترو که بسته شد گفت: « مسیح تا پنجاه سال دیگر برمی‌گردد.» یکی دو جمله دیگر هم گفت و ساکت شد. هیچ کسی واکنش نشان نداد. ایستگاه بعد پیاده شد. سرش را پایین انداخت و خیلی آرام پیاده شد.

می دوهزار و چهارده

۹۹.

قطار به ایستگاه که رسید مسافران یکدیگر را جابجا کردند تا به درب برسند و خارج شوند. وقتی توی یک ظرف بیشتر از معمول چیزی باشد، وقتی بخواهی با قاشقی چیزی همش بزنی امکان ندارد چیزی، حتی ذره‌ای بیرون نریزد. خانم فرانسوی جلوی همسرش ایستاده بود. وقتی خواست پیاده شود خود به یک پسر سیاه‌پوست که توهم آفتاب داشت و عینک سیاه ِ سیاه به چشمش بود. نمی‌دانم درست چه شد که دیدم درگیری لفظی پیدا کردند. پسرک خیز برداشت سمت خانم که جواب بدهد، همسر خانم یقه‌ی پسرک را گرفت و نگهش داشت. همین حرکت لازم بود تا پسرک برآشوبد و اعتراض کند: "یقه‌ام را چرا گرفتی؟" خانم هم برای حمایت از همسرش وارد واگن شد و دستش را گذاشت تخت سینه‌ی پسرک و محکم هلش داد؛ انگار که بخواهی تاب را. دعوا شد. زدند. مشت مرد فرانسوی آمد سمت من و نشست توی معده‌ام؛ چنگ دست‌های پسرک سیاه‌پوست هم از طرف دیگر روی دستم. آن وسط گیر کرده بودم. راهی نبود برای پرهیز و فاصله گرفتن. بعد هم هل داده شدم بیرون واگن.  از یک طرف دستم می‌سوخت، و از طرف دیگر دردی پیچید که...مشت مردانه هم بد چیزی نیست برای خودش ماشاءالله! چراغ بسته شدن درب مترو روشن شد؛ بوق به صدا در آمد. خانم و آقا سریع پیاده شدند. آقا توی یک حرکت تند دستش را دراز کرد سمتم که "مادام ببخشید". مبهوت بودم. جوابی ندادم. یعنی نتوانستم بدهم. مشت را که خورده بودم و دردش هم داشت برای خودش دور می‌زد، دیگر چه باید می‌گفتم؟ پسرک خیز برداشت بیاید بیرون حسابشان را برسد که مردم مانع شدند و در بسته شد. نه من توانستم دوباره سوار شوم نه پسرک توانست پیاده شود. من ماندم برای متروی بعدی و او رفت ایستگاه بعد پیاده شود با متروی خلافش برگردد به ایستگاهی که مرا قربانی کرد.

بی ربط با ربط: "رفتن"ات مشت مردانه/ چنگ می‌زنند نفس‌هایم را...

اوت دوهزار و چهارده

پاریس

۸۷.

خانم فرانسوی، در حال خواندن قرآن.

متروی پاریس،

:

بی ربط با ربط: صدا کن مرا، صدای تو خوب است.

هجده آوریل.

۸۵.

ساعت ده دقیقه به هشت بود. پله‌های مترو را دو تا یکی کردم تا قبل اینکه قطار برسد برسم به ایستگاه. تابلو را نگاه کردم، سه دقیقه وقت داشتم. از توی کیفم ساندویچ صبحانه‌ام را در آوردم و کیفم را گذاشتم روی زمین؛ با پاهایم نگهش داشتم. دو نفر مثل من جلوی در شیشه‌ای منتظر بودند؛ دو تا پسر چشم بادامی، یکی‌شان بالای بیست داشت، آن یکی هم هشت نه ساله بود. پلاستیک ساندویچ را باز کردم و مشغول شدم، یکهو صدای جیغ ظریفی آمد: سین سای سِی هااااااااااا :| (ها را موج دار بخوانید). سرم را چرخاندم. دیدم بین این دو پسر، آن پایین یک دختر پنج شش ساله است که خیلی قد داشته باشد پنجاه سانت. زل زدم بهش. چشم‌هایش را انگار به زور باز کرده بود. موهایش صاف بودند، از وسط فرقش را باز کرده بودند و موهایش را خرگوشی بسته بودند. یک کوله پشتی صورتی دو برابر خودش هم به پشتش بود. فسقل خانم داشت خرگوشی‌هایش را با ناز و عشوه، در کمال تبحر می‌بافت. بعد هم از گوشه چشم به روند بافته شدن زل می‌زد مرتب. گاهی هم، همان طور که مشغول بود،سرش را می‌آورد بالا، بالا را دید می‌زد. بهش لبخند زدم، اما هیچ عکس العملی نشان نداد (فقط یک پسر بچه لازم بود موهایش را بکشد در برود). آن ساعت صبح ما داشتیم خمیازه می‌کشیدیم و به سرعت رفته بودیم توی لباس‌هایمان تا دیرمان نشود ، بعد مادمازل مذکور داشتند مو گیس می‌کردند :|

.

.

بی ربط با ربط: طره را تاب نده تا ندهی بر بادم...

نه آوریل

۸۴.

در واگن باز شد. چشم‌هایم را باز کردم. روبرویم نشست. موهایش نه صاف بود نه وز.جلویش را با عینکش داده بود بالا. ناز شده بود. چشم‌هایم را بستم. دوباره باز کردم. با دست چپش گوشی تلفن سپیدش را گرفته بود دستش؛ داشت با یکی حرف می‌زد. آن یکی دستش را زده بود زیر بغلش. پای راستش را انداخته بود روی پای چپش. شلوار جین پایش بود، با یک کت و تاپ سپید. چشم‌هایم را بستم. ایستگاه بعدی باز کردم. هنوز داشت با تلفن حرف می‌زد. چشم در چشم شدیم. توی چشم‌هایش یک حرفی بود که فقط مال من بود. از همان اول بود. یک نگاه آشنا با یک حرف که برای من کنار گذاشته شده بود. دوست داشتم لبخند بزنم. نشد. چشم‌هایم را دوباره بستم. باز کردم. چشم در چشم شدیم. گوشی تلفن دیگر دستش نبود. چشم‌هایم را نبستم. زل زدم توی چشم‌هایش. دلم می‌خواست دست حرفی که مال من بود را بکشم بیرون. پشت چشم‌هایش یک خط باریک خط چشم کشیده بود. لب‌هایش هم یک رژ کم حال داشت. لبخند زدیم. چشم‌هایم را بستم. زود باز کردم. زل زده بود توی چشم‌هایم. دو انگشت‌ کوچکش را آورد بالا، اشاره کرد سمت موهای کنار گوشش، انگار که از روسری‌اش بیرون زده باشد، فرستادشان تو. موهایم از کنار مقنعه زده بود بیرون. با دو انگشت کوچکم موهایم را از دو طرف داخل مقنعه فرستادم. لبخند زد. سرش را تکان داد آرام؛ یعنی خوب شد. عمیق لبخند زدم. سرم را بردم جلو گفتم: «کجایی هستین؟» سرش را آورد جلو گفت: «مراکشی». گفتم: «من ایرانی‌ام.» برگشتیم عقب. . باید پیاده می‌شدم. بلند شدم. او هم بلند شد. هم مسیر بودیم. توی متروی خط بعدی شماره‌ی یکدیگر را گرفتیم. دیکته اسمش را گفت: « d, o,u,n,i,a آها، شد، دونیا»، یعنی همان دنیا. بعد گفت: «موهات باز زدن بیرون. چقدر لیز می‌خورن. زیر مقنعت کلاه بذار.»، گفتم: «همیشه سرمه کلاه. امروز حوصلش ُ نداشتم.» سنم را پرسید. بعد گفت: «فکر می‌کنی چند سالم باشه؟» گفتم: «سی و دو اینا. من ضعیفم توی حدس سن ولی.» لبخند زد گفت : «ولی سی و نه سالمه (روی نه خیلی تاکید کرد)» گفتم: «ولی بهت نمیاد».

وقتی داشت پیاده می‌شد یک مرد جوان عریض و طویل آمد که بنشیند جایش، درست کنار من. اشاره کرد به پشت سرم. گفت: « اون پشت خالی شد. برو اونجا. کنار این مرد  ِ نشین.» لبخند زدم. گفتم: «چشم. مراقب خودت باش. شب بخیر.» بوسیدم و پیاده شد.

.

.

بی ربط با ربط: وقتی ای دل به گیسوی پریشون می‌رسی خودت ُ نگه دار/ وقتی ای دل به چشمون غزل خون می‌رسی خودت ُ نگه دار...

یازده آوریل

ساعت نه شب.

متروی خط یک.

۸۳.

مترو خیلی شلوغ بود؛ طبق معمول. در که باز شد سوار شد. مثل دختر لوس‌ها یک طرف موهایش را ریخته بود توی صورتش(موهایش را خوب کوتاه کرده بود، یک طرفش را نگه داشته بود که بریزد توی صورتش). هم ریش داشت هم سبیل؛ بیش از حد هم بور. یک کول پشتی به پشتش بود اندازه‌ی بشکه. بعد هم پشتش را کرد به بنده و کوله‌اش رفت توی صورتم؛ اصلا به روی مبارک هم نیاورد. صنمش هم همراهش بود و مثل گیاه رونده آویزانش. کوله به پشت چرخ هم می‌زد و جابجا هم می‌شد. خیلی دلم می‌خواست پسرک را بزنم  (مزاح) یا  مثلا برگردم به صنمش بگویم آدمی که درکش نرسد توی واگن شلوغ قطار کوله‌اش را در بیاورد به درد عاشقی نمی‌خورد؛ ولش کن (مثلاً).

~:~:~:~:~:~:~

تعداد افرادی که با کوله سوار واگن مترو می‌شوند و کوله را از پشتشان در نمی‌آورند کم نیست. دو مورد تا به حال بوده که خیلی بد آمده توی صورتم ولی رویم نشده تذکر بدهم. هر چند تذکر بدهی سریع عذرخواهی می‌کنند و درش می‌آورند. البته اگر مودبانه تذکر بدهی؛ بدون دعوا :)

.

.

بی ربط با ربط: گل‌پونه های وحشی دشت امیدم، وقت سحر شد... (روحت شاد آقا ایرج ـ بم بد لرزید؛ بد :( )

یازده آوریل

ساعت دو بامداد